Shock absorption – Khả năng hấp thụ sốc của giày là yếu tố hàng đầu được nhiều người quan tâm khi chọn giày, đặc biệt là những runner chạy đường dài. Hãy cùng iRace.vn bóc tách yếu tố này để giúp bạn hiểu đúng, tự tin chọn được đôi giày phù hợp nhất cho mình nhé!
Shock absorption – Hấp thụ sốc là gì?
Hấp thụ sốc là khả năng của đôi giày trong việc giảm bớt và phân tán lực va đập tác động lên cơ thể sau mỗi lần tiếp đất. Khi chạy, mỗi bước có thể tạo ra lực gấp 3 lần trọng lượng cơ thể, dẫn đến mỏi cơ và tăng áp lực lên xương khớp. Một đôi giày chạy bộ có khả năng hấp thụ sốc tốt hoạt động như một bộ giảm chấn, bảo vệ bạn khỏi những tác động mạnh từ mặt đường.
Khả năng hấp thụ sốc thường được nhắc cùng khả năng chuyển hoàn năng lượng, nhưng thực tế hai khái niệm này rất khác nhau. Một đôi giày có thể hấp thụ va động tốt không đồng nghĩa nó có khả năng chuyển hoàn năng lượng cao. Đối với nhiều người, một đôi giày ưng ý nhất là đôi giày có khả năng hấp thụ sốc tốt nhưng vẫn giữ được độ phản hồi dưới chân.
Mà không phải ai cũng giống nhau, bởi một người nhẹ cân chạy quãng ngắn sẽ không cần nhiều khả năng hấp thụ sốc để bảo vệ va đập như một runner 90kg chạy Tempo dài. Lực khác nhau nên nhu cầu đệm cũng khác nhau.
Xem thêm: Giải thích về Energy return – Khả năng chuyển hoàn năng lượng
Khi nào nên chọn giày có khả năng hấp thụ sốc cao?
Những runner chạy cự ly dài sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ các đôi giày có khả năng hấp thụ sốc cao vì đôi chân của họ chịu nhiều tác động hơn so với những người chạy buổi ngắn. Hay đối với những runner gặp vấn đề về xương khớp, từng bị rách sụn, chấn thương, và cần hạn chế va đập để giảm đau thì giày có khả năng hấp thụ sốc lớn chắn chắn là lựa chọn ưu tiên dành cho bạn.
Ngoài ra đối những người muốn chạy bộ để giảm cân thì cũng nên tìm một đôi giày được bổ sung độ đệm cao do trọng lượng cơ thể nặng dẫn đến lực tác động lớn lên các khớp như đầu gối, mắt cá chân cũng như xương bàn chân, giày có khả năng hấp thụ sốc tốt sẽ giảm thiểu nguy cơ chấn thương do quá tải.
Gel Honey Buddy E.Recovery - Năng Lượng Phục Hồi - 10g
20,000vnđ
GU Roctane Gel
60,000vnđ
Tailwind Endurance Fuel
85,000vnđ
Hammer Nutrition Hammer Gel
40,000₫Khi nào nên chọn giày có khả năng hấp thụ sốc thấp?
Lợi thế của những đôi giày có khả năng hấp thụ sốc thấp là giúp runner tăng cảm nhận tư thế khi chạy, mang lại cảm giác tự nhiên nhất, cải thiện kiểm soát bàn chân ở mỗi sải. Trong mỗi chuyển động, nó kích hoạt nhiều nhóm cơ ở bàn chân và cẳng chân, dẫn đến chân khỏe hơn theo thời gian. Nhưng hãy nhớ là nó không lý tưởng cho các cuộc đua dài hoặc runner chịu va đập cao.
Đồng thời, đối với các cuộc đua đường nhựa cự ly ngắn, giày có khả năng hấp thụ sốc thấp thực ra lại mang tới lợi thế do bạn có thời gian tiếp xúc mặt đất nhanh hơn, chuyển giao năng lượng tốt hơn, và thường giày có trọng lượng nhẹ hơn nữa, từ đó cải thiện nhịp độ và hiệu suất chạy tối đa.
Khi nào nên chọn giày có khả năng hấp thụ sốc vừa phải?
Với đa số runner, giày có khả năng hấp thụ sốc vừa phải sẽ là lựa chọn an toàn nhất vì nó cung cấp đủ độ bảo vệ mà không cảm thấy quá cồng kềnh hay nặng chân. Vì vậy, nếu bạn không có những chấn thương nào đáng e ngại, nếu bạn không sở hữu chiều cao/cân nặng quá cỡ thì một đôi giày có khả năng hấp thụ sốc tầm trung sẽ mang lại sự hòa trộn tốt nhất giữa thoải mái và đa dụng, ít đánh đổi.
Nhưng nhiều khi một đôi giày cảm thấy mềm khi xỏ vào là do độ cứng foam thấp chứ khi tiếp đất, chân nhanh chóng đụng đáy, tạo va đập và không giảm được lực cho runner. Đó là lý do tại sao bạn không nên dựa vào cảm giác xỏ giày khi mua mà hãy tìm hiểu kỹ các thông số của hãng cung cấp hoặc tham khảo qua các bài đánh giá giày uy tín để biết đôi giày đó có khả năng hấp thụ lực là bao nhiêu, có phù hợp với mục đích sử dụng của mình hay không nhé!
Running Belt - WB1028
200,000vnđ
Running Belt - WB09
150,000vnđ
Running Belt WB07
150,000vnđ
Running Belt - WB34
150,000₫Khả năng hấp thụ sốc có giảm chấn thương khi chạy bộ không?
Phần lớn, giày có lớp foam êm hơn, mềm hơn sẽ mang đến khả năng bảo vệ dưới chân tốt hơn. Năm 2020, một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên trên 848 runner cho thấy những người đi giày cứng hơn có khả năng chấn thương cao hơn 52%. Thú vị hơn nữa là những runner nhẹ cân thường gặp ít chất thương hơn cả. Tuy vậy, trải nghiệm cá nhân vẫn là quan trọng nhất. Lý thuyết là vậy nhưng với nhiều runner, chạy chân trần vẫn hoạt động rất tốt và phù hợp với phong cách chạy của họ.
Liệu đệm quá nhiều có gây chấn thương không?
Có! Vì lớp đệm dày hơn sẽ làm giảm cảm giác chân của runner đối với mặt đường. Theo một nghiên cứu năm 2024 từ đại học Florida, họ phát hiện runner dùng giày đệm dày có khả năng chấn thương cao hơn so với người dùng có thiết kế mỏng hơn. Hơn nữa, giày có lớp đệm cao đôi khi thiếu sự ổn định vì dễ bị lật chân, chấn thương mắt cá, nhất là trên địa hình không bằng phẳng.
Song, với bất cứ lựa chọn nào, theo mình rủi ro là điều hoàn toàn dễ hiểu. Không có độ đệm nào là an toàn tuyệt đối, tất cả đều có ưu, nhược điểm riêng mà bạn cần cân nhắc dựa trên mục đích sử dụng giày của mình.
Nhiệt độ lạnh có làm giảm khả năng hấp thụ sốc của giày không?
Không giống như khả năng chuyển hoàn năng lượng, nơi các foam cao cấp như PEBA và A-TPU giữ độ nảy tốt hơn so với EVA ngay cả trong điều kiện lạnh, thì khả năng hấp thụ sốc lại giảm đồng loạt trên tất cả các loại foam do các foam đều cứng lại, hạn chế biến dạng, làm giảm khả năng đệm khi tiếp đất.
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sốc
Độ mềm đế giữa
Khó có thể khẳng định đế giữa càng mềm thì khả năng hấp thụ sốc càng cao. Thực tế vẫn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, không chỉ độ mềm foam mà còn chiều cao đế, công thức foam, hay độ rộng đế cũng đóng một vai trò lớn.
Chiều cao đế
Đúng như dự đoán, giày có chiều cao đế cao hơn thường cung cấp bảo vệ va đập tốt hơn, điều này đúng với hầu hết các đôi giày. Do đó, chiều cao đế giữa cũng là một trong những yếu tố đáng tin cậy để bạn ước lượng khả năng hấp thụ sốc của đôi giày.
Trọng lượng giày
Ngỡ rằng đệm nhiều hơn thì nặng hơn? Nhưng không phải, foam hiện đại đã cho phép các hãng tạo ra giày siêu êm mà không cần thêm nhiều cân nặng.
Gel làm lạnh Starbalm Cold Gel 100ml
Lót giày và đế ngoài
Khi nhắc đến khả năng hấp thụ sốc, chúng ta thường tập trung vào lớp foam ở đế giữa, nhưng thực tế, cả lót giày và đế ngoài cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Nói đơn giản thì mọi thứ bên dưới bàn chân đều ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sốc từ mặt đất.
Lớp lót giày dày từ 4 – 6 mm cũng giúp chân có thêm một độ độn mềm đáng kể. Tương tự, đế ngoài dù được làm từ cao su cứng và chỉ hấp thụ một phần nhỏ lực va đập nhưng nó vẫn giúp cảm giác tiếp đất trở nên dịu hơn. Vì vậy, đế đánh giá chính xác khả năng hấp thụ sốc, cần xem xét toàn bộ cấu trúc bên dưới bàn chân chứ không riêng gì phần đế giữa.
Tấm carbon
Tấm carbon plate không trực tiếp làm tăng khả năng hấp thụ sốc, nó được thiết kế chủ yếu để tăng khả năng chuyển hoàn năng lượng hơn. Tuy nhiên nếu nhìn rộng ra, tấm carbon cứng cũng giúp tăng sự ổn định, ngăn chân đụng đáy và giảm lực tác động, từ đó gián tiếp mang lại cảm giác thoải mái cho runner.
Tóm lại
Nhìn chung, khả năng hấp thụ sốc là một yếu tố quan trọng khi bạn chọn giày, giúp giảm va đập trên nhiều cung đường. Tuy nhiên, đừng chỉ chăm chăm vào 1 yếu tố, để chọn được một đôi giày phù hợp, bạn cần cân bằng nhiều khía cạnh khác nữa, hãy nghiên cứu thật kỹ và tìm cho mình một đôi giày ưng ý nhất nhé!
Xem thêm: Review giày On Cloudmonster: Giày chạy bộ đệm dày cho runner đường dài!
